Wylewasz siódme poty na siłowni. Oblewasz się zimnym potem na myśl o spotkaniu z szefem. Pocisz się (mniej lub bardziej) każdego dnia, ale co tak naprawdę wiesz o poceniu?

Pot wydzielany jest przez gruczoły potowe, które znajdują się na prawie całej powierzchni skóry. To sposób organizmu na ochłodzenie się. Kiedy zbyt szybko podbiegniesz na autobus, albo usiądziesz w pełnym słońcu, Twój organizm zareaguje poceniem się. To jego naturalna reakcja na ciepło.

A co sprawia, że czasami pocisz się za bardzo? I dlaczego nadmierna potliwość dotyka niektórych z nas? Sprawdź, co wpływa na nadmierne pocenie się.

Nadmierna potliwość — ile masz lat?

Zauważyłeś u siebie nadmierną potliwość i zastanawiasz się, jakie są jej przyczyny? Na początek pomyśl, ile masz lat. Tak, wiek ma znaczenie. A szczególnie dwa okresy związane z dużymi zmianami hormonalnymi w organizmie, czyli dojrzewanie i przekwitanie.

Nadmierne pocenie w okresie dojrzewania

Kiedy jesteś nastolatkiem, nadmierna potliwość zaczyna mocno dawać się we znaki. Nagle niepotrzebne Ci wcześniej dezodoranty czy antyperspiranty stają się produktem pierwszej potrzeby. Dzieje się tak dlatego, że przez nastoletni organizm przetacza się burza hormonów.

Jednym ze skutków tych zmian hormonalnych jest aktywacja apokrynowych gruczołów potowych.  Gruczoły te zlokalizowane są m.in. w okolicy pach, pachwin czy na brodawkach sutkowych i nie odczuwasz ich działania jako dziecko. W wieku nastoletnim wszystko się zmienia, a gruczoły apokrynowe powiększają się i zaczynają działać.

Pot wydzielany przez te gruczoły jest lepki, ponieważ zawiera cholesterol, trójglicerydy i kwasy tłuszczowe. Dlatego możesz mieć wrażenie, że pot pod pachami jest „tłusty”. Z powodu tej konsystencji nie da się go po prostu wytrzeć, tak jak ocierasz wodnisty pot z czoła. Jeśli chcesz uniknąć przykrego zapachu potu, potrzebna będzie woda z mydłem.

Nastoletnie lata są trudne. Przechodzisz przez wahania nastroju, pierwsze miłości i zmiany trądzikowe w tym samym czasie. Warto przygotować się na nierówną walkę z hormonami. Pamiętaj o częstych prysznicach i codziennie zmieniaj przepoconą bieliznę. A jeśli Twoje gruczoły potowe są wyjątkowo pracowite, wypróbuj wkładki pod pachy. Tylko pamiętaj, żeby regularnie je wymieniać.

Menopauza i andropauza a nadmierna potliwość

Drugi okres hormonalnych burz w życiu każdego człowieka to przekwitanie. Czyli menopauza u kobiet i andropauza u mężczyzn. Twój organizm pomału przestaje produkować hormony płciowe, a ich niższy poziom wpływa na… wszystko. Także na to jak bardzo się pocisz.

Zmieniający się poziom hormonów wpływa na rozregulowanie układu sterującego temperaturą ciała. W związku z tym menopauza bardzo często objawia się „uderzeniami gorąca”. Te same objawy, chociaż generalnie kojarzone z kobietami, mogą pojawić się też u mężczyzn w okresie andropauzy. Nagle, ni stąd, ni zowąd, robi Ci się gorąco.

A skoro Twój organizm czuje, że jest mu gorąco, reaguje w jedyny znany mu sposób. Próbuje się chłodzić przez pocenie. Niestety, to, że obiektywnie rzecz biorąc, temperatura się nie zmieniła i nikomu poza Tobą nie jest gorąco, nie ma tu znaczenia. Nie ma też znaczenia pora, więc czasami budzisz się zlany potem w nocy.

Jak na razie nie mamy zbyt dużego wpływu na to, jak zachowują się nasze hormony. Każdy przechodzi zarówno przez okres dojrzewania jak i przekwitania. Dobra wiadomość jest taka, że są to okresy przejściowe. Każdy z nich trwa kilka lat i po prostu musimy je przeczekać.

Nadmierna potliwość — jaki tryb życia prowadzisz?

No dobrze, nie masz wpływu na hormony. Ale dobra wiadomość jest taka, że masz pod kontrolą parę rzeczy w życiu. Jeśli nie jesteś nastolatkiem, ani nie przechodzisz andropauzy, a nadmierna potliwość wciąż Ci przeszkadza, zastanów się nad swoim stylem życia. Może wystarczy, że poprawisz swój sposób odżywiania albo ograniczysz stres?

Nadmierne pocenie na skutek nieodpowiedniej diety

Na pewno potrafisz wymienić wiele produktów, których lekarze NIE zalecają. Fast foody, czipsy czy alkohol. A to pewnie i tak nie wszystko, co można wrzucić na listę niezdrowych produktów. No więc po kolei, czego powinieneś unikać jeśli nadmierna potliwość to Twój problem?

Po pierwsze, tych składników, które rozgrzewają organizm. Czyli przypraw takich jak pieprz, ostra papryka czy imbir. Co ciekawe, podobne działanie ma mocna kawa i herbata. Obserwuj reakcje swojego organizmu na te produkty. Jeśli po obiedzie doprawionym ostrą papryczką pocisz się zdecydowanie bardziej, niż inni domownicy, może czas zrezygnować z takich smaków?

Kolejnym sprzymierzeńcem nadmiernego pocenia się jest alkohol. Przyspiesza on krążenie krwi, a tym samym podnosi poziom cukru w organizmie. Reakcją Twojego ciała na takie poalkoholowe rozgrzanie jest chłodzenie organizmu. Czyli, jak już wiesz, pocenie się. Spróbuj ograniczyć ilość pitych drinków czy piw i sprawdź, czy nie widzisz różnicy w potliwości.

Podjadanie ulubionych batoników i czipsów i popijanie ich słodkim napojem prowadzi też do nadwagi i otyłości. A ponieważ tkanka tłuszczowa działa jak ochronna izolacja, organizm musi się dodatkowo chłodzić. Pocisz się więc tym bardziej, im więcej tkanki tłuszczowej zgromadzisz. Możesz stosować antyperspiranty czy wkładki pod pachy, ale i tak najlepszym rozwiązaniem będzie schudnięcie.

Nadmierne pocenie w sytuacjach stresowych

Apokrynowe gruczoły potowe (Pamiętasz? Zaczynają działać w okresie dojrzewania.), mają jeszcze jedną funkcję. Wydzielają pot kiedy odczuwasz strach lub stres. Ewolucyjnie miało to sens — nieprzyjemny zapach potu odstraszał czyhającego na Ciebie drapieżnika. W dzisiejszych czasach odstraszanie zapachem jest zdecydowanie mniej przydatną cechą.

Jak w takim razie radzić sobie z nadmierną potliwością w sytuacjach stresowych? Proste „Nie denerwuj się!” na pewno nie rozwiąże sprawy. Pytania „Czemu się tak stresujesz?” też nie będą pomocne. Życie ze stresowym poceniem się ułatwią Ci na pewno wkładki pod pachy i antyperspiranty. Natomiast rozwiązaniem bardziej długotrwałym będzie rozprawienie się ze stresem.

Tutaj oczywiście nie będzie tak łatwo jak z odstawieniem alkoholu czy czipsów (co też wcale najprostsze nie jest). Pomogą Ci techniki relaksacyjne, zadbanie o odpowiedni relaks po stresującej pracy i praca nad kontrolowaniem emocji. Przy tym ostatnim nie zaszkodzi też konsultacja z terapeutą.

Nadmierna potliwość — kiedy ostatnio byłeś u lekarza?

Ok, wyrzuciłeś z codziennej diety niezdrowe produkty. Pomachałeś na pożegnanie alkoholom i pikantnym potrawom. Nadal nie widzisz poprawy, a nadmierna potliwość spędza Ci sen z powiek? Czas na konsultację z lekarzem. Pocenie się może być objawem choroby, więc warto wykonać odpowiednie badania pod tym kątem.

Nadmierne pocenie o podłożu genetycznym (hiperhydroza)

Medyczna nazwa nadmiernego pocenia się to hiperhydroza. Hiperhydroza pierwotna (lub idiopatyczna) najprawdopodobniej ma podłoże genetyczne. Przy tym schorzeniu badania nie wykażą żadnych innych przyczyn nadmiernej potliwości. Niestety, tak jak nie masz wpływu na swoje geny, tak nie masz wpływu na tę chorobę.

Co naprowadzi lekarza na ten trop? Pocenie się pach, dłoni, stóp albo twarzy, którego nie da się wytłumaczyć żadnym schorzeniem czy nieodpowiednią dietą. W tym wypadku, kiedy nie można leczyć przyczyn, warto zająć się uprzykrzającymi życie objawami. Leczenie skupia się więc na osłabieniu lub blokowaniu działania gruczołów potowych.

Hiperhydroza wtórna to nadmierna potliwość, która jest objawem (lub częściej jednym z objawów) konkretnej choroby. Konsultacja z lekarzem i badania pokażą w takim przypadku prawdziwą przyczynę pocenia się pacjenta. Dwie z najczęściej diagnozowanych chorób, których symptomem jest hiperhydroza, to nadczynność tarczycy i cukrzyca.

Nadmierne pocenie o podłożu hormonalnym (nadczynność tarczycy)

Tarczyca (gruczoł znajdujący się u podstawy szyi) produkuje hormony odpowiedzialne za metabolizm i produkcję ciepła w organizmie. Nadczynność tarczycy, czyli zwiększona produkcja hormonów, poprawi Twoją przemianę materii i termogenezę (produkcję ciepła). Inaczej mówiąc, zauważysz, że chudniesz i zawsze jest Ci (za) ciepło.

Do czego się tu przyczepić? Jesz wszystko, na co masz ochotę (kolejny symptom to wzmożony apetyt) i cały czas tracisz na wadze. Spełnienie marzeń! Niekoniecznie, jeśli dodasz do tego wiecznie spocone, wilgotne dłonie i ogólną nadmierną potliwość przy normalnych temperaturach. I dodatkowo bardzo złe znoszenie upałów.

Warto zwrócić też uwagę na to, jak zachowujesz się zimą. Nie zakładasz czapki na głowę, a w szaliku jest Ci za gorąco? Wietrzysz biuro, w którym Twoi koledzy z pracy marzną? A może jeszcze, niezależnie od temperatury na zewnątrz, męczą Cię nocne poty? Wszystko wskazuje na to, że czas na konsultację z lekarzem.

Nadmierne pocenie w cukrzycy

Z powodu niezdrowej diety i otyłości, coraz więcej osób choruje na cukrzycę. U chorych zaburzone jest wydzielanie insuliny, więc trzeba ją podawać w formie leku. Tak podana insulina pomaga utrzymać poziom cukru we krwi na właściwym poziomie.

Przy długotrwałej chorobie, zdarza się, że poziom cukru nagle się obniża. Dochodzi wtedy to tzw. hipoglikemii. Taki spadek cukru jest odczytywany przez mózg jako sytuacja kryzysowa. A w obliczu stresu „włączają się” gruczoły akrynowe. Chory poci się tak, jakby znalazł się nagle w bardzo stresującej sytuacji. Hiperglikemia nie jest jednak objawem, który pomaga zdiagnozować cukrzycę. Nadmierna potliwość w tym przypadku jest symptomem przewlekłej cukrzycy.

Jak widzisz, nadmierna potliwość może mieć wiele przyczyn. Od burzy hormonów u nastolatków, do poważnych objawów zaawansowanych chorób. Ważne, żebyś spróbował podejść do tematu na spokojnie i nie diagnozował się sam.

Spróbuj przyjrzeć się temu, na co masz wpływ — swojej diecie i poziomowi stresu. A kiedy zmiany w tych dziedzinach nie pomogą, skonsultuj się z lekarzem. Nadmierną potliwość da się leczyć, więc bądź dobrej myśli.